نقد و بررسی دانش ارتباطی از منظر معرفت‌شناسی اسلامی

مقاله پیش رو به شیوه‌ای توصیفی- تحلیلی به نقد و بررسی یکی از نظریه‌های جدید حوزه معرفت‌شناسی غرب، تحت عنوان دانش ارتباطی یا دانش توزیع‏شده پرداخته است. با وجود آنکه کمتر از یک دهه از عمر این نظریه سپری شده است، در مجامع علمی دنیا با اقبال زیادی روبرو بوده است. دانش ارتباطی مدعی است که در کنار دو نوع دانش تجربی و عقلی، نوع سومی از دانش را به اقتضای عصر دیجیتال شناسایی و معرفی کرده است. مقاله حاضر دارای دو بخش عمده است. در بخش نخست، مبانی و ویژگی‌های معرفت‌شناختیِ دانش ارتباطی احصا شده است و در بخش دوم از منظر معرفت‌شناسی اسلامی (صدرایی) مورد نقد قرار گرفته است. در بخش نخست منبع، اعتبار، برآمدنی‏بودن، کثرت‌گرایی و نظریه صدق و توجیهِ دانش ارتباطی به عنوان ویژگی‌های برجسته آن استخراج شده است. در بخش دوم، تحویل‌گرایی دانش ارتباطی که از جمله شواهد آن تسری قوانین و یافته‌های دیگر علوم (فیزیکی) به حوزه معرفت‌شناسی و همچنین یکسان‌انگاری قوانین شبکه‌های عصبی، اجتماعی و فناوری است، مورد نقد قرار گرفته است. از دیگر نقدها اعتقاد دانش ارتباطی به ساحت مادی علم است که از منظر معرفت‌شناسی اسلامی قابل پذیرش نیست. با وجود نقدهای مختلف، نقاط اشتراکی نیز بین معرفت‌شناسی اسلامی و دانش ارتباطی وجود دارد که از آن میان می‌توان به تقریبی‏بودن دانش و عینیت هستی‌شناختی نزد هر دو اشاره کرد